सामग्री सारणी
परिचय
UV इंडेक्स अल्ट्राव्हायोलेट किरणोत्सर्गाची तीव्रता आणि त्याचा मानवी त्वचेशी होणारा संवाद मोजतो. जेव्हा तापमान उबदार असते आणि सूर्यप्रकाश त्याच्या शिखरावर असतो तेव्हा UV निर्देशांक उन्हाळ्याच्या हंगामात त्याची सर्वोच्च मूल्ये नोंदवतो. या काळात, बाहेरील अनेक लोक हवामानाचा आनंद लुटताना दिसतात. उन्हाळा हा मुख्य टॅनिंग सीझन देखील असतो जेव्हा लोक प्रत्येकाला आवडणारा कांस्य रंग मिळवण्याच्या आशेने सूर्यस्नान करतात. तथापि, जेव्हा अतिनील निर्देशांक जास्त असतो तेव्हा लोकांना टॅनिंगबद्दल जागरूक असले पाहिजे. तुमच्या टॅनवर काम करण्यासाठी सर्वोत्तम UV इंडेक्स शोधा आणि अतिनील विकिरणांपासून स्वतःचे संरक्षण कसे करायचे ते शोधा.
अल्ट्राव्हायोलेट लाइट म्हणजे काय?
अल्ट्राव्हायोलेट किंवा अतिनील प्रकाश एका प्रकाराचे वर्णन करतो. सूर्यापासून येणारे इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन. इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशनचे प्रसारण कण आणि लहरींवर अवलंबून असते जे विशिष्ट वारंवारता आणि तरंगलांबीद्वारे वर्गीकृत केले जातात. इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन सात श्रेणींमध्ये विभागलेल्या स्पेक्ट्रमवर असते. इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक स्पेक्ट्रममधील एक श्रेणी म्हणजे अतिनील प्रकाश.
अतिनील प्रकाश कसा मोजला जातो?
अतिनील प्रकाश अनेक प्रकारे मोजला जाऊ शकतो. पहिला अतिनील प्रकाश तीन उपश्रेणींमध्ये विभागला जाऊ शकतो: UVA, UVB आणि UVC प्रकाश. अतिनील प्रकाशाची प्रत्येक उपश्रेणी नॅनोमीटर नावाच्या लांबीच्या एककाने मोजली जाते. एक नॅनोमीटर हे मीटरच्या एक अब्जव्या भागाच्या समतुल्य आहे. UVA प्रकाशात 315 आणि 400 च्या दरम्यान तरंगलांबी असतेनॅनोमीटर UVB तरंगलांबी 280 ते 315 नॅनोमीटर पर्यंत असते. UVC प्रकाश श्रेणीत मोडणारी तरंगलांबी 180 आणि 280 नॅनोमीटर दरम्यान मोजली जाते. नॅनोमीटरमध्ये तरंगलांबी जितकी जास्त असेल तितकी ती जास्त असते.
हे देखील पहा: मुख्य आत्मा प्राणी प्रतीकवाद & अर्थअनेक घटक UV इंडेक्सची गणना करतात. हे घटक अतिनील किरणोत्सर्गाची भू-स्तरीय ताकद, अंदाजित ढगांचे प्रमाण, अंदाजित स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन एकाग्रता आणि उंची आहेत. नॅशनल ओशनिक अँड अॅटमॉस्फेरिक अॅडमिनिस्ट्रेशन जगभरातील ओझोनचे प्रमाण मोजण्यासाठी दोन उपग्रह वापरते. हा डेटा वापरून स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन पातळीचा अंदाज लावला जातो. जेव्हा सूर्यापासून येणारा अतिनील प्रकाश आण्विक ऑक्सिजनला भेटतो तेव्हा स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन तयार होतो.
एकदा स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोनचा अंदाज आला की, कॉम्प्युटर स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन पातळी आणि सूर्यप्रकाश कोणत्या कोनाला भेटतो याचा विचार करून जमिनीच्या पातळीवर किती मजबूत अतिनील विकिरण आहे हे निर्धारित करतो. जमीन उत्सर्जित होणाऱ्या अतिनील किरणोत्सर्गाच्या प्रकारानुसार जमिनीच्या पातळीवर अतिनील किरणोत्सर्गाची ताकद देखील बदलते. त्यामुळे, संगणकाने अचूक गणना तयार करताना यूव्ही रेडिएशनद्वारे वैशिष्ट्यीकृत विविध तरंगलांबींचा विचार केला पाहिजे.
मापनांची उदाहरणे
उदाहरणार्थ, यूव्हीएसाठी जमिनीच्या पातळीवर अतिनील किरणोत्सर्गाची ताकद वेगळी असेल. UVB प्रकाशापेक्षा प्रकाश. UVA प्रकाशाचा परिणाम मजबूत UV विकिरणात होतो कारण त्याची तरंगलांबी 315 आणि 400 नॅनोमीटर दरम्यान असते. UVB प्रकाशत्याचा परिणाम अतिनील विकिरण कमी होतो कारण त्याची तरंगलांबी 280 आणि 315 नॅनोमीटर दरम्यान असते. जेव्हा स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन अतिनील किरणे शोषून घेते तेव्हा ते किरणोत्सर्गाची तीव्रता कमी करते. स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन लांब तरंगलांबीपेक्षा कमी तरंगलांबी चांगल्या प्रकारे शोषून घेतो. अशा प्रकारे, नॅनोमीटरमध्ये तरंगलांबी जितकी जास्त असेल तितकी अतिनील विकिरण जमिनीच्या पातळीवर अधिक मजबूत असेल.
जमिनीच्या पातळीवर अतिनील किरणोत्सर्गाची तीव्रता आणि ताकद मोजल्यानंतर, शास्त्रज्ञांनी हे ठरवले पाहिजे की अतिनील किरणोत्सर्ग मानवी त्वचेवर कसा परिणाम करते. जरी लहान तरंगलांबी स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोनद्वारे चांगल्या प्रकारे शोषली जात असली तरी, लहान तरंगलांबी ज्यांची तीव्रता लांब तरंगलांबीएवढी असते त्यामुळे त्वचेचे अधिक नुकसान होते. अतिनील विकिरण मानवी त्वचेवर कसा परिणाम करेल हे निर्धारित करण्यात मदत करण्यासाठी शास्त्रज्ञ "वजन घटक" वापरतात. जमिनीच्या पातळीवर एका विशिष्ट तरंगलांबीवर अतिनील किरणोत्सर्गाची ताकद या वजन घटकाने गुणाकार केली जाते, ज्यामुळे परिणाम होतो.
या समीकरणाच्या परिणामामुळे अतिनील किरणोत्सर्गाचा मानवांवर कसा परिणाम होईल हे ठरवण्यासाठी आणखी काही चरणांची आवश्यकता असते. शास्त्रज्ञांनी वातावरणातील ढगांची उपस्थिती लक्षात घेतली पाहिजे. ढग अतिनील किरणे शोषून घेतात, ज्यामुळे जमिनीच्या पातळीवर त्यांची अतिनील तीव्रता कमी होते. उदाहरणार्थ, ढग नसलेले स्वच्छ आकाश 100% अतिनील विकिरण जमिनीच्या पातळीपर्यंत पोहोचू देते. दुसरीकडे, अंशतः ढगाळ दिवस केवळ 73% ते 89% अतिनील विकिरण जमिनीच्या पातळीपर्यंत पोहोचू देतो.
अतिरिक्त गणना
दअतिनील निर्देशांकाची गणना करण्याची पुढील पायरी म्हणजे उंचीवर विचार करणे. समुद्रसपाटीपासून प्रत्येक किलोमीटरवर, अतिनील किरणोत्सर्गाची शक्ती 6% वाढते. अतिनील विकिरण वातावरणातून जात असताना, स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन ते शोषून घेते. उंचीच्या प्रत्येक वाढीसाठी, स्ट्रॅटोस्फेरिक ओझोन जमिनीच्या पातळीपर्यंत पोहोचण्यापूर्वी अतिनील प्रकाश शोषण्याची संधी गमावतो. त्यामुळे आजही अनेकांना उंचावर उन्हाचा त्रास जाणवतो. उष्णता अतिनील किरणोत्सर्गाच्या सामर्थ्याच्या समतुल्य असणे आवश्यक नाही. एखादा गिर्यारोहक थंड, बर्फाच्छादित पर्वताच्या शिखरावर असला तरी, समुद्रसपाटीवर असलेल्या एखाद्या व्यक्तीपेक्षा ते सूर्यप्रकाशात जाण्याची शक्यता जास्त असते.
एकूणच, वर नमूद केलेल्या सर्व आकडे, संख्या आणि टक्केवारी मांडली आहेत. अतिनील निर्देशांकाची गणना करणार्‍या समीकरणामध्ये. अतिनील निर्देशांक 1 ते 11 पर्यंत आहे. 1 चा अतिनील निर्देशांक म्हणजे जमिनीच्या पातळीवर अतिनील विकिरण कमी आहे आणि त्याचा मानवी त्वचेवर फारसा परिणाम होणार नाही. याउलट, 11 चा अतिनील किरणोत्सर्ग हा जमिनीच्या पातळीवर अतिनील किरणोत्सर्ग दर्शवतो आणि त्याचा मानवी त्वचेवर चांगला परिणाम होतो.
तुमच्या टॅनवर काम करण्यासाठी सर्वोत्तम UV निर्देशांक कोणता आहे?
<2 टॅनिंग उपायांसाठी सर्वोत्तम UV निर्देशांक 7 किंवा त्यापेक्षा कमी. 7 पेक्षा जास्त UV निर्देशांक सनबर्नची शक्यता दर्शवितो. सूर्य प्रकाशाने होणारा त्वचेचा क्षोभ तेव्हा होतो जेव्हा अतिनील विकिरण तीव्र असते आणि मानवी त्वचेवर अशा प्रकारे प्रतिक्रिया देते ज्यामुळे जळजळ होते. सनबर्नची काही लक्षणे म्हणजे सुजलेली गुलाबी किंवा लाल त्वचा, खाज सुटणे, सूज येणे, वेदना, फोड आणि त्वचासोलणे.शेवटी, तुम्ही कसे टॅन करता आणि तुमच्या त्वचेला काय नुकसान होते हे तुमच्या त्वचेच्या फिनोटाइपवर अवलंबून असते. तुमची त्वचा सूर्याच्या उपस्थितीवर कशी प्रतिक्रिया देते हे फिट्झपॅट्रिक स्केलद्वारे निर्धारित केले जाते. फिट्झपॅट्रिक स्केल सहा त्वचेच्या प्रकारांमध्ये विभागले गेले आहे, जे त्वचेमध्ये असलेल्या मेलेनिनच्या प्रमाणानुसार निर्धारित केले जाते. मेलेनिन हा एक पदार्थ आहे, जो सामान्यत: अनुवांशिकतेद्वारे निर्धारित केला जातो, जो त्वचा, डोळा आणि केसांचा रंग तयार करतो. तुमच्या शरीरात मेलॅनिनचे प्रमाण जितके जास्त असेल तितकी तुमची त्वचा गडद होईल.
फिट्झपॅट्रिक स्केलवर, टाइप I सर्वात गोरी त्वचा टोनचे वर्णन करतो तर प्रकार VI सर्वात गडद त्वचा टोनचे वर्णन करतो. उदाहरणार्थ, कमी मेलॅनिन आणि टाईप I असलेल्या व्यक्तीची त्वचा टॅन होणार नाही; त्यांना सनबर्न होण्याची दाट शक्यता असते. दुसरीकडे, अतिनील किरणोत्सर्गाच्या संपर्कात आल्यावर जास्त प्रमाणात मेलॅनिन आणि प्रकार VI असलेली त्वचा जळत नाही.
हे देखील पहा: सप्टेंबर 29 राशिचक्र: चिन्ह, वैशिष्ट्ये, सुसंगतता आणि बरेच काहीयूव्ही इंडेक्स टॅनपेक्षा खूप जास्त केव्हा असतो?
असे नाही जेव्हा यूव्ही इंडेक्स 7 च्या वर असेल तेव्हा लोकांना टॅन करणे ही चांगली कल्पना आहे. जेव्हा यूव्ही इंडेक्स जास्त असेल तेव्हा टॅनिंग केल्याने सनबर्नची शक्यता वाढते, विशेषत: I-III त्वचेचा प्रकार असलेल्यांसाठी. सूर्य प्रकाशाने होणारा त्वचेचा क्षोभ इतका वाईट वाटत नसला तरी, अतिनील किरणे देखील चिरस्थायी परिणाम घडवू शकतात. यातील काही प्रभावांमध्ये अकाली वृद्धत्व, डोळ्यांचे आजार किंवा त्वचेचा कर्करोग यांचा समावेश होतो.
तथापि, बाहेर किंवा टॅनिंग करताना तुमची त्वचा आणि डोळे संरक्षित करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. जेव्हा तेजस्वी सूर्य असतो तेव्हा बाहेर सनग्लासेस घालणे महत्वाचे आहेशिखर शिवाय, लोकांनी थेट सूर्याकडे पाहू नये, कारण यामुळे डोळ्यांना नुकसान होऊ शकते. सनस्क्रीन त्वचेचे जळजळ, वृद्धत्व आणि त्वचेच्या कर्करोगापासून संरक्षण करण्यास मदत करते. बरेच तज्ञ लोक दररोज सनस्क्रीन घालण्याची शिफारस करतात, विशेषत: उन्हाळ्यात, एखादी व्यक्ती टॅनिंग करत असेल किंवा जास्त काळ बाहेर जात असली तरीही.
टॅनिंग करताना सनस्क्रीन का घालावे
तेथे सनस्क्रीनचे दोन मुख्य प्रकार आहेत, जे भौतिक अवरोधक आणि रासायनिक अवरोधक आहेत. फिजिकल ब्लॉकर्समध्ये झिंक ऑक्साईडसारख्या खनिजांपासून मिळणाऱ्या सूक्ष्म कणांचा समावेश असतो. फिजिकल ब्लॉकर्स त्वचेपासून दूर अतिनील किरणे परावर्तित करतात. केमिकल ब्लॉकर्समध्ये सामान्यतः कार्बन असतो आणि त्वचेवर एक थर तयार होतो जो अतिनील किरणे शोषून घेतो. रासायनिक ब्लॉकर्सद्वारे अतिनील किरणे शोषून घेतल्याने अतिनील किरण त्वचेमध्ये प्रवेश करण्यापासून रोखतात.
खरेदीसाठी उपलब्ध असलेल्या बहुतेक सनस्क्रीनमध्ये अतिनील किरणांचे रासायनिक आणि भौतिक अवरोधक दोन्ही असतात. दोन्ही ब्लॉकर्स त्वचेला हानिकारक अतिनील विकिरणांच्या प्रभावापासून संरक्षण करण्यासाठी कार्य करतात. तथापि, सनस्क्रीन वापरण्याचे काही दुष्परिणाम होऊ शकतात. शारीरिक अवरोधकांमुळे चिडचिड किंवा ऍलर्जीची प्रतिक्रिया होण्याची शक्यता नसते, परंतु ते सामान्यतः स्निग्ध असतात. स्निग्ध सनस्क्रीन छिद्रे बंद करू शकते आणि पुरळ येण्याची शक्यता वाढवू शकते. दुसरीकडे, रासायनिक अवरोधक लागू करणे सोपे आणि कमी स्निग्ध आहेत, परंतु ते चिडचिड किंवा एलर्जीची प्रतिक्रिया होऊ शकतात. म्हणून, सनस्क्रीनत्यांच्या त्वचेसाठी कोणते चांगले काम करते हे शोधण्यासाठी परिधान करणार्‍यांनी अनेक प्रकारच्या सनस्क्रीन तपासल्या पाहिजेत.
याशिवाय, सनस्क्रीन घालण्याचा अर्थ असा नाही की सर्व अतिनील विकिरण त्वचेत प्रवेश करण्यापासून रोखले जातील. काहींसाठी, याचा अर्थ असा आहे की सनस्क्रीन घातल्यावरही त्यांना सनबर्न होण्याचा धोका आहे. इतरांसाठी, याचा अर्थ असा आहे की सनस्क्रीन घातल्यावरही ते टॅन होऊ शकतात. शेवटी, फिकट गुलाबी त्वचा असलेल्या लोकांसाठी, सूर्यप्रकाशापासून बचाव करण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे सूर्य संरक्षण वापरणे आणि थेट सूर्यप्रकाशात घालवलेला वेळ कमी करणे.
