Tabloya naverokê
Destpêk
Endeksa UV tundiya tîrêjiya tîrêjê ya ultraviyole û têkiliya wê ya bi çermê mirovan re dipîve. Indeksa UV-ê di demsala havînê de ku germahî germ e, û tîrêjên rojê di lûtkeya xwe de ye nirxên xwe yên herî bilind tomar dike. Di vê demê de, meriv dikare gelek kesan li derve bibîne ku ji hewayê kêfxweş dibin. Havîn di heman demê de demsala çermê ya sereke ye dema ku mirov bi hêviya ku rengê çermê tûncê yê ku her kes jê hez dike bi dest bixin tav dixwin. Lêbelê, dema ku Indeksa UV-yê bilind e, divê mirov hay ji tansiyonê hebe. Indeksa UV-ya herî baş a ku li ser çermê xwe bixebite kifş bikin û fêr bibin ka meriv çawa xwe ji tîrêjên UV-yê biparêze.
Ronahiya Ultraviolet çi ye?
Ronahiya Ultraviolet, an jî UV, celebek diyar dike tîrêjên elektromagnetîk ên ku ji rojê tê. Veguhastina tîrêjên elektromagnetîk bi pirç û pêlên ku ji hêla hin frekans û dirêjahiya pêlan ve têne kategorîzekirin ve girêdayî ye. Radyoya elektromagnetîk li ser spektrumek ku li heft kategoriyan hatî dabeş kirin heye. Yek ji kategoriyên li ser spektruma elektromagnetîk ronahiya UV ye.
Tiranda UV çawa tê pîvandin?
Tîrahiya UV dikare bi çend awayan were pîvandin. Ronahiya yekem a UV dikare li sê binkategoriyan were dabeş kirin: Ronahiya UVA, UVB û UVC. Her binkategorî ronahiya UV bi yekîneyek dirêjahiyê ku jê re nanometer tê pîvandin. Nanometreyek bi milyaryek metre ye. Ronahiya UVA di navbera 315 û 400 de dirêjahiya pêlan dihewînenanometer. Dirêjahiya pêlên UVB ji 280 heta 315 nanometre diguhere. Dirêjahiya pêlan ku tê hesibandin di kategoriya ronahiya UVC de di navbera 180 û 280 nanometreyan de ye. Dirêjahiya pêlê bi nanometeran çiqasî mezin be, ew qas dirêjtir e.
Gelek faktor diçin nav hesabkirina Endeksa UV. Van faktoran hêza asta erdê ya tîrêjên UV, mîqdarên ewran ên pêşbînkirî, berhevoka ozona stratosferîk a pêşbînkirî, û bilindbûn in. Rêvebiriya Neteweyî ya Okyanûs û Atmosferê ji bo pîvandina mîqdara ozonê li seranserê cîhanê du satelaytan bikar tîne. Bi van daneyan asta ozona stratosferîk tê pêşbînîkirin. Ozona stratosferîk dema ku ronahiya UV ya rojê bi oksîjena molekularî re digihêje hev tê afirandin.
Dema ku ozona stratosferîk tê pêşbînîkirin, komputerek diyar dike ku tîrêjên UV-ê çiqasî li ser asta erdê ye, bi nihêrîna asta ozona stratosferîk û goşeya ku ronahiya rojê bi erd. Hêza tîrêjên UV yên li ser asta erdê jî li gorî celebê tîrêjên UV yên ku têne belav kirin diguhere. Ji ber vê yekê, divê kompîtur di çêkirina hesabek rast de dirêjahiya pêlên cihêreng ên ku bi tîrêjên UV-ê ve têne diyar kirin bihesibîne.
Nimûneyên Pîvanan
Mînakî, hêza tîrêjên UV-ê li ser asta erdê dê ji bo UVA cûda be. ronahî ji bo ronahiya UVB. Ronahiya UVA di tîrêjên UV-ê de bihêztir dibe ji ber ku dirêjahiya pêlên wê di navbera 315 û 400 nanometre de ye. Ronahiya UVBdi encamê de tîrêjên UV qelstir dibe ji ber ku dirêjahiya pêlên wê di navbera 280 û 315 nanometre de ye. Dema ku ozona stratosferîk tîrêjên UV digire, ew tîrêjiya tîrêjê kêm dike. Ozona Stratosferîk ji dirêjahiya pêlên dirêjtir dirêjahiya pêlên kurttir çêtir digire. Ji ber vê yekê, dirêjahiya pêlê bi nanometre çiqas mezintir be, tîrêjên UV dê li ser asta erdê bihêztir be.
Piştî hesabkirina tundî û hêza tîrêjên UV li ser asta erdê, divê zanyar diyar bikin ka tîrêjên UV çawa bandorê li çermê mirovan dike. Her çend dirêjiyên pêlên kurttir ji hêla ozona stratosferîk ve çêtir têne girtin, dirêjiyên pêlên kurt ên ku tundiya wan bi dirêjahiya pêlên dirêjtir e dibe sedema zirara çerm. Zanyar "faktora giraniyê" bikar tînin da ku diyar bikin ka dê tîrêjên UV çawa bandorê li çermê mirovan bike. Hêza tîrêjên UV li ser asta erdê di dirêjahiya pêlê de bi vê faktora giranbûnê tê zêdekirin, ku encamek çêdike.
Binêre_jî: 13ê Tebaxê Zodiac: Taybetmendiyên Kesayetiyê, Lihevhatî û Zêdetir NîşanDi encama vê hevkêşeyê de çend gavên din hewce dike ku were destnîşankirin ka dê tîrêjên UV çawa bandorê li mirovan bike. Divê zanyar hebûna ewr a di atmosferê de hesab bikin. Ewr tîrêjên UV digire, ku di asta erdê de tundiya UV-ya wan kêm dike. Mînakî, ezmanên zelal ên bê ewr rê didin ku 100% tîrêjên UV bigihîje asta erdê. Ji aliyê din ve, rojek ewrayî tenê dihêle ku ji %73 heta %89 tîrêjên UV bigihîje asta erdê.
Hesabên Zêdeyî
Thegava paşîn di hesabkirina Indeksa UV de bilindbûnê ye. Ji bo her kîlometre li ser asta deryayê, hêza tîrêjên UV% 6 zêde dibe. Gava ku tîrêjên UV di atmosferê de derbas dibe, ozona stratosferîk wê dihewîne. Ji bo her zêdebûna bilindbûnê, ozona stratosferîk şansê xwe yê girtina ronahiya UV berî ku bigihîje asta erdê winda dike. Ji ber vê yekê gelek kes hîn jî li bilindahiyên bilind şewatên tavê dikişînin. Germ ne hewce ye ku bi hêza tîrêjên UV re wekhev be. Digel ku hilkişînek dibe ku li lûtkeya çiyayekî sar û bi berfê be jî, îhtîmal e ku ew ji kesên li ser asta deryayê bi tavê bişewite.
Bi kurtî, hemî jimar, hejmar û sedî ku li jor hatine destnîşan kirin têne destnîşan kirin. nav hevokek ku Indeksa UV-yê hesab dike. Indeksa UV ji 1 heta 11 diguhere. Indeksa UV ya 1 tê wê wateyê ku tîrêjên UV li ser asta erdê kêm e û dê bandorek hindik li ser çermê mirovan bike. Berevajî vê yekê, Indeksa UV ya 11 nîşan dide tîrêjên UV yên tund li ser asta erdê û dê bandorek mezin li ser çermê mirovan bike.
Indeksa UV ya çêtirîn ku li ser Taneya xwe bixebite çi ye?
Indeksa UV ya çêtirîn ji bo tedbîrên tîrêjê di 7 an kêmtir de . Indeksa UV ya ji 7 mezintir îhtîmala şewitîna rojê diyar dike. Şewitandin dema ku tîrêjên UV bi hêz be û bi çermê mirov re bi rengekî ku bibe sedema şewitandinê reaksiyonê çêdibe. Hin nîşanên şewitîna tavê ev in: çermê pembe yan sor werimî, xiş, werimîn, êş, bilbil û çerm.peeling.
Di dawiyê de, lêbelê, hûn çawa çirûs dikin û çermê we çi zirarê dibîne bi fenotîpa çermê we ve girêdayî ye. Çawa çermê we ji hebûna rojê re bertek nîşan dide ji hêla Pîvana Fitzpatrick ve tê destnîşankirin. Pîvana Fitzpatrick di şeş celebên çerm de tê dabeş kirin, ku ji hêla mîqdara melanîn a di çerm de têne destnîşankirin. Melanîn maddeyek e, ku bi gelemperî ji hêla genetîk ve tê destnîşankirin, ku rengê çerm, çav û por diafirîne. Di laşê we de mîqdara melanîn pirtir be, çermê we ê tarîtir be.
Binêre_jî: Marên Du Serî: Sedema vê Çi ye û Gelek caran Diqewime?Li ser Pîvana Fitzpatrick, tîpa I rengê çermê herî xweş diyar dike lê tîpa VI rengê çermê herî tarî vedibêje. Mînakî, kesê ku hindik melanîn û çermê wî yê tîpa I heye, şîn nabe; bi îhtimaleke mezin ew ê bi şewitîna rojê bikevin. Ji aliyê din ve, kesê ku xwedî mîqdarek mezin a melanîn û çermê tîpa VI ye, dema ku li ber tîrêjên UV-yê neşewite.
Kengî Endeksa UV Zêdeyî Tan e?
Ne wusa ye. Ramanek baş e ku mirov dema Indeksa UV-yê ji 7-ê jortir be tanî çêdikin. Dema ku Indeksa UV-yê zêde be tansiyon çêdibe îhtîmala şewitîna rojê zêde dike, nemaze ji bo kesên ku çermê wan I-III ye. Her çend dibe ku şewata rojê ew qas xirab xuya neke, tîrêjên UV jî dibe sedema bandorên mayînde. Hin ji van bandoran pîrbûna pêşwext, nexweşiya çav, an kansera çerm in.
Lêbelê, çend rê hene ku hûn çerm û çavên xwe dema ku li derve an jî çermê çermê xwe biparêzin hene. Dema ku tava ronî lê ye, berçavkên rojê girîng in ku meriv li derve li xwe bikinserî. Wekî din, divê mirov rasterast li tavê nenihêre, ji ber ku ev yek dikare zirarê bide çavan. Sunscreen alîkariya parastina çerm ji şewat, pîrbûn û kansera çerm dike. Gelek pispor pêşniyar dikin ku mirov her roj, nemaze di havînê de, ferq nake ku mirov çermê tavê bike an jî ji bo demek dirêj derkeve derve.
Çima Divê hûn Dema Tav Bikin
Li wir du celebên sereke yên sunscreen hene, ku astengkerên fîzîkî û astengkerên kîmyewî ne. Astengkerên fizîkî ji pariyên hûr ên ku ji mîneralan derdikevin pêk tên, wek oksîdê zinc. Astengkerên laşî tîrêjên UV ji çerm dûr vedigirin. Astengkerên kîmyewî bi gelemperî karbonê vedihewînin û li ser çerm qatek çêdikin ku tîrêjên UV digire. Girtina tîrêjên UV ji hêla astengkerên kîmyewî ve dihêle ku tîrêjên UV nekevin nav çerm.
Piraniya sunscreenên ku ji bo kirînê têne peyda kirin hem astengkerên kîmyewî û hem jî fîzîkî yên tîrêjên UV-ê hene. Her du astengker dixebitin ku çerm ji bandorên tîrêjên UV yên zirardar biparêzin. Lêbelê, hin bandorên alî yên karanîna sunscreen dibe ku çêbibin. Ne gengaz e ku astengkerên laşî bibin sedema acizbûn an reaksiyonên alerjîk, lê ew bi gelemperî rûntir in. Tava rojê ya rûn dikare poran bigire û îhtîmala wergirtina pizrikan zêde bike. Ji hêla din ve, astengkerên kîmyewî hêsan têne sepandin û kêmtir rûn in, lê dibe ku ew bibin sedema acizbûn an reaksiyonên alerjîk. Ji ber vê yekê, sunscreenDivê kesên ku dixwezin çend cureyên sunscreens biceribînin da ku kifş bikin ka çi ji çermê wan re çêtirîn dixebite.
Herweha, anîna sunscreen nayê wê wateyê ku hemî tîrêjên UV dê ji nav çerm were asteng kirin. Ji bo hinekan, ev tê vê wateyê ku ew hîn jî di xetera şewitîna tavê de ne jî dema ku sunscreen li xwe digirin. Ji bo yên din, ev tê vê wateyê ku ew hîn jî dema ku sunscreen li xwe dikin, dikarin tavê bibin. Di dawiyê de, ji bo kesên ku çermê wan şîn dibe, baştirîn rê ji bo nehiştina tavê ew e ku parastina tavê bikar bînin û dema ku di tîrêja tavê ya rasterast de derbas dibe kêm bikin.
