বিষয়বস্তুৰ তালিকা
আজিৰ তাৰিখত ভাষাৰ সঠিক সংখ্যা নিৰ্ণয় কৰাটো কঠিন, কিন্তু নৃতত্ত্ববিদসকলে ইয়াক প্ৰায় ৭০০০ বুলি কয়।
এই ভাষাসমূহৰ মাত্ৰ প্ৰায় ২০০টাহে দহ লাখতকৈ অধিক লোকে কয়, অৰ্থাৎ এক লাখতকৈও কম লোকে কয় অস্তিত্বত থকা বহুতো ভাষা।
আৰু আজিৰ দিনত কথিত ভাষাৰ উল্লেখযোগ্য সংখ্যক কেইটামান শতিকা পুৰণি।
আজিৰ বহু ভাষা পূৰ্বৰ ভাষাৰ পৰাই বিকশিত আৰু উৎপত্তি হৈছে, ইয়াৰে কিছুমান বিলুপ্ত হৈ গৈছে।
আজিৰ দিনত কথিত ইংৰাজীও মধ্যযুগত কোৱা ইংৰাজীৰ পৰা পৃথক।
See_also: পহু মকৰা স্থান: পহু মকৰা ক'ত থাকে?যদি আপুনি ভাবিছে, ইংৰাজী ভাষা আটাইতকৈ পুৰণি ভাষাৰ ভিতৰত নাই। আধুনিক ইংৰাজী মাত্ৰ পাঁচ শতিকা পুৰণি ভাষাৰ ভিতৰত আটাইতকৈ কম বয়সীয়া ভাষাৰ ভিতৰত অন্যতম।
আহক আমি কাহিনীটোৰ গভীৰতালৈ খান্দি মানৱতাই কোৱা প্ৰথম ভাষাসমূহৰ স্থান নিৰ্ণয় কৰোঁ, আটাইতকৈ পুৰণি ভাষাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি।
#10: পাৰ্চী (2500 বছৰ পুৰণি)
পাৰ্চী, যাক ফাৰ্চী বুলিও কোৱা হয়, ইয়াৰ উত্থান খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫২৫ চনত প্ৰাচীন ইৰাণত হয়।
পাৰ্চী ভাষাৰ বিকাশ তিনিটা পৰ্যায়ৰ মাজেৰে হৈছিল: পুৰণি, মধ্যম আৰু আধুনিক পাৰ্চী।
পুৰণি পাৰ্চীসকলে (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫২৫ৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০) এই ভাষাৰ জন্ম দিছিল আৰু ইয়াক লিখিবলৈ বেহিষ্টুন শিলালিপি ব্যৱহাৰ কৰিছিল। ইৰাণৰ কেৰমানশ্বাহ চহৰত কিছুমান শিলালিপি পোৱা যায়, যিখন চহৰ তেতিয়াৰ পৰাই এইবোৰৰ বাবেই ইউনেস্ক’ৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰলৈ উন্নীত কৰা হৈছে।
পাৰস্য ৰজা দাৰিয়াছে (বাইবেলৰ পুৰণি নিয়মত বৰ্ণনা কৰা একেজনেই) কেৰমানশ্বাহৰ শিলালিপিৰ লেখক বুলি বিশ্বাস কৰা হয়পুৰণি)<২১><১৮><১৫><২০>১০<২১><২০><২২>পাৰ্চী<২৩> (২৫০০ বছৰ পুৰণি)<২১><১৮><২৪><২৫><২৬><২৭>খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫০০ চনত।
শিলালিপিসমূহ তিনিটা ভাষাত আছে: ইলামাইট, পুৰণি পাৰ্চী আৰু বেবিলনীয়।
পাহলৱী চিত্ৰকল্পসমূহ মধ্য পাৰ্চী ভাষাৰ উদাহৰণ (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০ৰ পৰা খ্ৰীষ্টাব্দ ৮০০)। সাছানিয়ান সাম্ৰাজ্যত পাহলৱী ভাষা প্ৰধানকৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল আৰু ইয়াৰ পতনৰ পিছতো ইয়াৰ প্ৰতিপত্তিমূলক ভাষাৰ মৰ্যাদা অব্যাহত আছিল।
আধুনিক পাৰ্চী ভাষাৰ উত্থান প্ৰায় ৮০০ খ্ৰীষ্টাব্দত হৈছিল আৰু ই ইৰাণ, তাজিকিস্তান (য’ত ইয়াক তাজিক বুলি জনা যায়), আৰু আফগানিস্তান (য’ত ইয়াক দাৰী বুলি জনা যায়)ৰ বৰ্তমানৰ চৰকাৰী ভাষা। উজবেকিস্তানৰ এটা উল্লেখযোগ্য জনসংখ্যাই আধুনিক পাৰস্যও কয়।
এই প্ৰতিটো অঞ্চলৰ ভাষাৰ কিছু সামান্য পাৰ্থক্য আছে।
আফগান আৰু ইৰাণীসকলে আধুনিক পাৰস্য লিখিবলৈ পাৰ্চী বৰ্ণমালা ব্যৱহাৰ কৰে, আনহাতে... তাজিকিস্তানে ইয়াক লিখিবলৈ তাজিক বৰ্ণমালা ব্যৱহাৰ কৰে। কাৰণ পাৰ্চী বৰ্ণমালাটোৱে আৰবী লিপিৰ পৰা বহুখিনি ধাৰ লৈছে, আনহাতে তাজিক বৰ্ণমালা চিৰিলিক লিখনীৰ পৰা বিকশিত হৈছে।
বৰ্তমান ১০ কোটিতকৈ অধিক লোকে আধুনিক পাৰ্চী ভাষা কয়।
#9: লেটিন (২৭০০ বছৰ পুৰণি)
প্ৰাচীন ৰোমে লেটিনক সাম্ৰাজ্য আৰু ধৰ্মৰ বাবে নিজৰ অফলাল ভাষা কৰি লৈছিল, ইয়াৰ দ্বাৰা বুজা যায় যে ৰোমান গীৰ্জাই ইয়াক কিয় নিজৰ চৰকাৰী ভাষা বুলি গণ্য কৰে।
খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৭০০ চনৰ কোনোবা এটা সময়ত লেটিন ভাষাৰ আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল। পণ্ডিতসকলে লেটিন ভাষাক ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰিছে। এই শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত আন ভাষাসমূহৰ ভিতৰত ইটালীয়, ফৰাচী, ৰোমানিয়ান, স্পেনিছ, আৰু পৰ্তুগীজ অন্যতম। আনকি ইংৰাজীও ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা।
আমোদজনক কথাটো হ’ল যে প্ৰথমে লেটিন ভাষা কোৱা লোকসকলক ৰোমান বুলি কোৱা হৈছিল। “ৰোমান” নামটো এই ভাষাৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ৰোমুলাছৰ পৰাই উদ্ভৱ হৈছে।
ৰোমান সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰভাৱে বিশ্বৰ বহু অঞ্চললৈ এই ভাষাৰ প্ৰসাৰ ঘটায় যিবোৰ সাম্ৰাজ্যৰ ভূখণ্ডৰ অংশ আছিল।
#8: আৰামীয়া (2900 বছৰ পুৰণি)
আৰামীয়াসকলে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৯০০ চনৰ কোনোবা এটা সময়ত আৰামীয় ভাষাৰ জন্ম দিছিল। আৰামীয়াসকল মধ্যপ্ৰাচ্যৰ পৰা অহা এটা চেমিটিক গোট আছিল।
খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৭০০ চনৰ ভিতৰত এই ভাষাটো জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল আৰু বিভিন্ন সংস্কৃতিত বিয়পি পৰিছিল আৰু আনকি অচূৰীয়াসকলে ইয়াক নিজৰ দ্বিতীয় ভাষা বুলিও গণ্য কৰিছিল।
অচূৰ আৰু বেবিলনীয় ব্যৱসায়ীসকলে অন্যান্য মধ্যপ্ৰাচ্যৰ সম্প্ৰদায়ৰ সৈতে ব্যৱসায় কৰাৰ সময়ত ভাষাটো প্ৰসাৰিত কৰাত সহায় কৰিছিল।
খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৬০০ চনলৈকে আৰামাইকে মধ্যপ্ৰাচ্যৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে আক্কাদিয়ান ভাষাৰ ঠাই লৈছিল। তাৰ পিছত আচেমেনিয়ান পাৰ্চীসকলে (খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৫৫৯ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩৩০ চনলৈকে) এই ভাষাটো গ্ৰহণ কৰে।
গ্ৰীকে অৱশেষত আৰামিক ভাষাক চৰকাৰী পাৰ্চী সাম্ৰাজ্যৰ ভাষা হিচাপে স্থানচ্যুত কৰে।
#7: হিব্ৰু (৩০০০ বছৰ পুৰণি)<৩> 
হিব্ৰু উত্তৰ-পশ্চিমত কথিত এটা চেমিটিক ভাষা। নৃতত্ত্ববিদসকলে ইয়াক আফ্ৰিকান এছিয়াটিক ভাষাৰ ভিতৰত অন্যতম বুলি গণ্য কৰে। ঐতিহাসিকভাৱে ই ইস্ৰায়েলীসকলৰ এটা কথিত ভাষা। ইস্ৰায়েলীসকলৰ আটাইতকৈ বেছি দিন জীয়াই থকা বংশধৰসকলেও—চমৰীয়া আৰু ইহুদীসকলেও ইয়াক কয়।
হিব্ৰু হৈছে ইস্ৰায়েলৰ চৰকাৰী ভাষা। অৱশ্যে পেলেষ্টাইনীসকলেও হিব্ৰু ভাষা গ্ৰহণ কৰিছিলপ্ৰথম বিশ্বযুদ্ধৰ পিছৰ কোনোবা এটা সময়ত ইহুদীসকলে হিব্ৰু ভাষাক পবিত্ৰ ভাষা বুলি গণ্য কৰে কাৰণ ইয়াক পুৰণি নিয়ম লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
এই ভাষাটো খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰায় ১০০০ চনত আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল, নোহোৱা হৈ গৈছিল যদিও পিছলৈ ইস্ৰায়েলীসকলে ইয়াক পুনৰুজ্জীৱিত কৰিছিল।
হিব্ৰু ভাষাৰ লিখিত আৰ্হি সোঁফালৰ পৰা বাওঁফালে লিখা আৰু পঢ়া হয়, ইংৰাজীৰ দৰে নহয় যিয়ে বিপৰীত দিশ অনুসৰণ কৰে।
#6: হান জনগোষ্ঠীয় চীনা (৩২৫০ বছৰ আগতে)
আজি চীনা ভাষা বুলি কোনো কথা নাই, যদিও বহুতে এই শব্দটো চীনা ভাষাক বুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰে যোগাযোগৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা।
বৰ্তমান চীনত মেণ্ডেৰিন আৰু কেণ্টনিজ মূল ভাষা আৰু ইয়াক বেছিভাগ বাহিৰৰ মানুহে চীনা বুলি কয়। কিন্তু এই ভাষাসমূহ তুলনামূলকভাৱে শেহতীয়া। ২২০ খ্ৰীষ্টাব্দত কেণ্টনিজৰ আৱিৰ্ভাৱ হয়, আনহাতে মেণ্ডেৰিনৰ আৱিৰ্ভাৱ হয় ১৩০০ খ্ৰীষ্টাব্দত।
প্ৰাচীন চীনাসকলে আন এটা ভাষা কয়, আৰু পণ্ডিতসকলে হান জনগোষ্ঠীয় চীনা বুলি নামকৰণ কৰিছিল। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১২৫০ চনৰ আশে-পাশে হান জনগোষ্ঠীয় চীনা ভাষাৰ উত্থান ঘটিছিল।
আন বহু ভাষাৰ দৰে যিবোৰৰ কথিত আৰু লিখিত সংস্কৰণ আছে, কথিত হান্স জনগোষ্ঠীয় চীনা ভাষাও ওপৰত দিয়া তাৰিখতকৈ পুৰণি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে, যিটো ভাষাটোৰ প্ৰথম লিখিত বিন্যাসৰ প্ৰমাণৰ পৰা আহিছে .
পণ্ডিতসকলে হান্স জনগোষ্ঠীয় চীনা ভাষাক চিনিটিক ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰিছে, যিটো এটা সামূহিক পৰিভাষা যিয়ে চীনত সংখ্যালঘু গোটসমূহে কোৱা বহুতো ভাষাক বৰ্ণনা কৰে।
#5: গ্ৰীক (3450 বছৰৰ আগতে)
গ্ৰীক এতিয়াও থকা কেইটামান প্ৰাচীন ভাষাৰ ভিতৰত অন্যতমআজি. সঁচাকৈয়ে গ্ৰীক ভাষাৰ বিকাশ প্ৰায় সাড়ে তিনি সহস্ৰাব্দৰ আগতে হৈছিল আৰু বৰ্তমানৰ গ্ৰীচত এতিয়াও ই এক প্ৰাথমিক ভাষা।
গ্ৰীক ভাষা বাল্কনত আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল আৰু সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৪৫০ চনৰ আগতেই কোৱা হৈছিল। কিন্তু প্ৰাচীন কালত গ্ৰীক ভাষাৰ অস্তিত্বৰ আদিম প্ৰমাণ আছিল মেচেনিয়াত প্ৰত্নতত্ত্ববিদসকলে পোৱা মাটিৰ ফলি এখনত।
এই ফলিখন খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৪৫০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৩৫০ চনৰ ভিতৰৰ, যিটো ভাষাটো কিমান দিনৰ পৰা আছে তাৰ সূচক হৈ পৰিছিল।
পণ্ডিতসকলে দেখুৱাইছে যে আন বহু ভাষাৰ দৰেই গ্ৰীক ভাষাৰ বিৱৰ্তন হৈছে। ভাষাৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন সংস্কৰণ আছিল আদি-গ্ৰীক, যিটো কেতিয়াও লিখা হোৱা নাছিল কিন্তু সকলো জনা গ্ৰীক সংস্কৰণলৈ বিকশিত হৈছিল।
গ্ৰীক ভাষাৰ আন সংস্কৰণসমূহ হৈছে মাইচেনিয়ান, প্ৰাচীন, ক'ইন আৰু মধ্যযুগীয় সংস্কৰণ।
আধুনিক গ্ৰীক, যাক নব্য হেলেনিক গ্ৰীক বুলিও কোৱা হয়, বাইজেন্টাইন যুগত একাদশ শতিকাৰ কোনোবা এটা সময়ত আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল। আজি গ্ৰীক ভাষাৰ দুটা সংস্কৰণ কোৱা হয়: ডমোটিকি, স্থানীয় ভাষাৰ সংস্কৰণ আৰু কাথাৰেভুছা, প্ৰাচীন গ্ৰীক আৰু ডিমোটিকিৰ মাজত আপোচ কৰা সংস্কৰণ।
#4: সংস্কৃত (৩৫০০ বছৰ আগতে)
সংস্কৃতৰ উত্থান খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৫০০ চনৰ আশে-পাশে হৈছিল আৰু এতিয়াও হিন্দু, বৌদ্ধ, আৰু জৈন ধৰ্মৰ কিছুমান ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান আৰু গ্ৰন্থত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
সংস্কৃত ভাৰত-ইউৰোপীয় পৰিয়ালৰ এটা ভাৰত-আৰ্য্য ভাষা। পূৰ্বৰ সংস্কৰণসমূহৰ দৰে সংস্কৃতৰ এটাতকৈ অধিক সংস্কৰণৰ অস্তিত্ব আছিল। বৈদিক সংস্কৃত ভাষাৰ আটাইতকৈ পুৰণি সংস্কৰণ। কিছুমানমানুহে সংস্কৃত ভাষাক আটাইতকৈ পুৰণি ভাষা বুলি বিশ্বাস কৰিছিল আৰু ইয়াক “সকলো ভাষাৰ মাতৃ” বুলি অভিহিত কৰিছিল।
পণ্ডিতসকলে ইংগিত দিয়ে যে ভাষাটোৰ দুটা সংস্কৰণ আছিল: বৈদিক সংস্কৃত আৰু ধ্ৰুপদী সংস্কৃত। তেওঁলোকে আৰু আঙুলিয়াই দিয়ে যে পিছৰটো প্ৰথমটোৰ পৰাই বিকশিত হৈছে।
সংস্কৃতৰ দুয়োটা সংস্কৰণ বহু দিশত একে যদিও ব্যাকৰণ, ধ্বনিবিজ্ঞান আৰু শব্দভাণ্ডাৰৰ ক্ষেত্ৰত পাৰ্থক্য আছে।
ভাৰতৰ বহু ঠাইত আজিও সংস্কৃতৰ এটা সংস্কৰণ কোৱা হয়, আনকি চৰকাৰে ইয়াক দেশৰ ২২টা চৰকাৰী ভাষাৰ ভিতৰত অন্যতম হিচাপে স্বীকৃতি দিয়ে।
#3: তামিল (৫০০০ বছৰ আগতে)
তামিল ভাষাও আটাইতকৈ পুৰণি ভাষাৰ তালিকাত যোগদান কৰে, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০০ চনত ইয়াৰ উন্মেষ ঘটিছিল। পণ্ডিতসকলে তামিল ভাষাক দ্ৰাবিড় ভাষা হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰে।
তামিল ভাষাৰ আৱিৰ্ভাৱ সম্ভৱতঃ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০০ চনৰ আগতে যেতিয়া তামিলসকলে তেওঁলোকৰ প্ৰথম ব্যাকৰণৰ কিতাপ ছপা কৰিছিল। লিখিত বিন্যাসৰ আৱিৰ্ভাৱৰ আগতেই কথিত সংস্কৰণটো সম্ভৱতঃ আছিল।
ভাৰত উপমহাদেশৰ আশে-পাশে থকা কিছুমান অঞ্চলত এতিয়াও তামিল ভাষা কোৱা হয়, যাৰ বাবে ই আজিৰ দিনত থকা কেইটামান প্ৰাচীন ভাষাৰ ভিতৰত অন্যতম। সেয়েহে ই আজিও ব্যৱহৃত আটাইতকৈ পুৰণি ভাষা।
শ্ৰীলংকা আৰু ছিংগাপুৰে তামিল ভাষাক ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি দিছে। পুডুচেৰী, কৰ্ণাটক, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশকে ধৰি আজি ভাৰতত কথিত বহু ভাষাৰ পূৰ্বপুৰুষ এই ভাষা।
ৰাষ্ট্ৰসংঘই তামিল ভাষাক ইয়াৰ মূল সাহিত্য পৰম্পৰা, চহকী আৰু প্ৰাচীন গ্ৰন্থ আৰু প্ৰাচীনতাৰ ভিত্তিত ২০০৪ চনত ধ্ৰুপদী ভাষা হিচাপে ঘোষণা কৰে।
তামিল শব্দৰ অৰ্থ কেইবাটাওবস্তুবোৰ. যদিও ভাষাটোৰ নাম, ইয়াৰ অৰ্থও প্ৰাকৃতিক, মিঠা, আৰু সুন্দৰ।
আপুনি জানেনে যে তামিল ভাষাকো দেৱতা হিচাপে মূৰ্ত কৰা হয়?
দেৱতাক তামিল থাই বুলি জনা যায়, আৰু তেতিয়াৰ পৰা থাই ভাষাৰ অৰ্থ হৈছে “মাতৃ,” তামিল ভাষাক মাতৃ বুলি গণ্য কৰা হয়।
শেষত তামিলে মৰিচাছ, মালয়েছিয়া আৰু দক্ষিণ আফ্ৰিকাত সংখ্যালঘু ভাষা হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।
#2: ইজিপ্তীয় (5000 বছৰ বছৰ আগতে)
আফ্ৰিকাত আটাইতকৈ পুৰণি ভাষাৰ এটাৰ উৎপত্তি হোৱাটো কোনো আচৰিত কথা নহয়। কাৰণ আফ্ৰিকাক বাৰে বাৰে মানৱ জাতিৰ দোলনা হিচাপে নামকৰণ কৰা হৈছে।
প্ৰাচীন মিচৰীয় ভাষাৰ উত্থান খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০০ চনৰ আশে-পাশে হৈছিল আৰু চুমেৰিয়ান ভাষাৰ দৰেই ৬৪১ খ্ৰীষ্টাব্দত আৰবসকলে ইজিপ্ত জয় কৰাৰ সময়ত বিলুপ্ত হৈছিল।
প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে মানুহ, জীৱ-জন্তু আৰু বিভিন্ন কৃত্ৰিম বস্তুৰ প্ৰতীকৰে গঠিত হাইৰ'গ্লিফিক লিপি ব্যৱহাৰ কৰি নিজৰ ভাষা লিখিছিল।
See_also: ১ জুলাই ৰাশি: ৰাশি, বৈশিষ্ট্য, সামঞ্জস্যতা আৰু অধিকপ্ৰাথমিক আৱিষ্কৃত হাইৰ'গ্লিফিক লিপিসমূহ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ চনৰ আৰু ইয়াত নাম আৰু চুটিগল্প সন্নিবিষ্ট কৰা হৈছিল। ব্যক্তিগত সমাধিৰ দেৱালত লিখা আত্মজীৱনীসমূহ হাইৰ'গ্লিফৰ উদাহৰণ।
পুৰাতত্ত্ববিদসকলে লিখিত ইজিপ্তৰ ভাষাৰ পৰিৱৰ্তন পৰ্যবেক্ষণ কৰিছিল, যিয়ে ইয়াৰ অস্তিত্বৰ ৪০০০ বছৰৰ ভিতৰত হোৱা বিৱৰ্তন প্ৰতিফলিত কৰিছিল।
ওপৰত বৰ্ণনা কৰা অনুসৰি প্ৰথম পৰ্যায়, পুৰণি মিচৰীয়া, নাম আৰু চমু বাক্যৰে গঠিত আছিল। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২৬০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২১০০ চনৰ ভিতৰত প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলৰ বাবে ই আছিল লিখিত যোগাযোগৰ প্ৰাথমিক পদ্ধতি।
যিহেতু ভাষালিখিত চিহ্নতকৈ পুৰণি, মিচৰীয়াসকলে ইয়াক লিখাৰ সাধাৰণ পদ্ধতি গঢ়ি তোলাৰ আগতে কিছুদিন ধৰি কোৱা হৈছিল।
প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২১০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৫০০ চনৰ ভিতৰত দ্বিতীয় পৰ্যায় মধ্য মিচৰীয় ব্যৱহাৰ কৰিছিল। কথিত ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনে সম্ভৱতঃ লিখিত ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনৰ সূচনা কৰিছিল। প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে মধ্য মিচৰীয়াসকলক হাইৰেটিক আৰু হাইৰ’গ্লিফত লিপিবদ্ধ কৰিছিল।
প্ৰথমটো আইনী নথিপত্ৰ, চিঠি আৰু সাহিত্যিক গ্ৰন্থ আৰু বিৱৰণৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, আনহাতে দ্বিতীয়টো সমাধি, মন্দিৰৰ শিলালিপি আৰু ৰাজকীয় স্তম্ভ আৰু ডিক্রীৰ আত্মজীৱনীৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।
তৃতীয় পৰ্যায় , মিচৰৰ শেষৰ ফালে, খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ১৫০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৭০০ চনৰ ভিতৰত চলিছিল। লিখকসকলে মিচৰৰ শেষৰ ফালে হাইৰ’গ্লিফ, পেপিৰি, হাইৰেটিক আৰু অষ্ট্ৰাকা লিখিছিল। পূৰ্বৰ সংস্কৰণৰ দৰে কথিত ভাষাৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত লিখিত ভাষাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছিল।
চতুৰ্থ পৰ্যায়টো আছিল ডেমটিক যিটো প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৭০০ চনৰ পৰা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৪০০ চনৰ ভিতৰত ব্যৱহাৰ কৰিছিল। প্ৰাচীন মিচৰীয়াসকলে চতুৰ্থ পৰ্যায়ত হাইৰেটিক আৰু হাইৰ’গ্লিফ ব্যৱহাৰ বন্ধ কৰি দিছিল। বৰঞ্চ এই ভাষা ব্যৱহাৰ কৰি যোগাযোগ কৰিবলৈ তেওঁলোকে ডেম’টিক টেক্সট ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
ইজিপ্তৰ ভাষা বা কপটিক ভাষাৰ অন্তিম পৰ্যায় ৪০০ খ্ৰীষ্টাব্দত আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল যদিও এই অঞ্চলত আৰবী ভাষাই জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰাৰ লগে লগে ক্ৰমান্বয়ে ম্লান হৈ পৰিছিল। ই বাইজেন্টাইন যুগৰ পৰা ইছলামিক যুগৰ আৰম্ভণিলৈকে চলিছিল।
#1: চুমেৰিয়ান (৫,০০০ বছৰ আগতে)
চুমেৰিয়ান ভাষাৰ আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল প্ৰায় ৩২০০ খ্ৰীষ্টপূৰ্বত। ইয়াৰ উপাধিও আছেআটাইতকৈ পুৰণি লিখিত ভাষাৰ। চুমেৰিয়ানসকলে কিউনিফৰ্ম ব্যৱহাৰ কৰি এই ভাষা লিখিছিল। কিউনিফৰ্মত কুটিল আকৃতিৰ চিহ্ন আছিল, যিবোৰ চুমেৰিয়ানসকলে চোকা নলৰ ষ্টাইলাছ ব্যৱহাৰ কৰি কোমল মাটিৰ ফলিত ছাপ পেলাইছিল।
পুৰাতত্ত্ববিদসকলে চতুৰ্থ সহস্ৰাব্দৰ কিছুমান ফলি পাইছিল য'ত শিক্ষা সামগ্ৰী আৰু প্ৰশাসনিক ৰেকৰ্ডৰ শিলালিপি আছিল।
দক্ষিণ মেছ'পটেমিয়াত বাস কৰা প্ৰাচীন চুমেৰিয়ানসকলে এই এতিয়া বিলুপ্ত হোৱা ভাষাটো ব্যৱহাৰ কৰি কথা কয়।
চুমেৰিয়ান ভাষা খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ২০০০ চনৰ কোনোবা এটা সময়ত কথিত ভাষা হিচাপে মৃত্যুমুখত পৰে, যেতিয়া চুমেৰিয়ানসকলে চেমিটিক আক্কাডিয়ান ভাষা ক'বলৈ আৰম্ভ কৰে। কিন্তু অচূৰ-বেবিলনীয়াসকলে ইয়াক কোৱা বন্ধ কৰাৰ পিছতো প্ৰায় সহস্ৰাব্দ ধৰি ইয়াক লিখিত ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি থাকিল।
দক্ষিণ মেছ'পটেমিয়াৰ সীমাৰ বাহিৰত চুমেৰিয়ান ভাষা কেতিয়াও কোৱা হোৱা নাছিল।
১০টা পুৰণি ভাষাৰ সাৰাংশ
| ৰেংক | ভাষা |
|---|---|
| 1 | চুমেৰিয়ান (৫,০০০ বছৰৰ আগতে) |
| 2 | মিচৰৰ (৫০০০ বছৰ আগৰ) |
| 3 | তামিল (৫০০০ বছৰ আগৰ)<২১><১৮> |
| 4 | সংস্কৃত t (৩৫০০ বছৰ আগৰ) |
| 5 | গ্ৰীক<২৩> (৩৪৫০ বছৰ আগতে) |
| 6 | হান জনগোষ্ঠীয় চীনা (৩২৫০ বছৰ আগতে)<২১><১৮><১৫><২০>৭<২১><২০><২২>হিব্ৰু<২৩> (৩০০০ বছৰ পুৰণি)<২১><১৮><১৫><২০>৮<২১><২০><২২>আৰামিক<২৩> (২৯০০ বছৰ পুৰণি)<২১><১৮><১৫><২০>৯<২১><২০><২২>লেটিন<২৩> (২৭০০ বছৰ |
