सामग्री सारणी
मुख्य मुद्दे:
- स्पिनोसॉरस हा आतापर्यंतचा सर्वात मोठा मांसाहारी प्राणी आहे, ज्याची लांबी 50 फूट आणि वजन 7 ½ टन आहे.
- पहिला स्पिनोसॉरस मध्ये सापडला होता. 1910-1914 पश्चिम इजिप्तमधील पॅलेओन्टोलॉजी खोदताना.
- संशोधकांना असे वाटते की स्पिनोसॉरसमध्ये जाळीदार पाय, आणि स्पिनोसॉरसच्या पाठीवर मोठ्या काटेरी हाडे यांसारख्या वैशिष्ट्यांमुळे जलीय रूपांतर होते जे पाल किंवा पृष्ठीय पंख म्हणून कार्य करू शकतात.
टायरानोसॉरस रेक्स हा प्रागैतिहासिक काळातील सर्वात मोठा भयंकर आहे. हे इतके भयावह आणि हिंसक आहे की सामाजिक कल्पनेत ते एक निश्चित चिन्ह बनले आहे. त्याने जुरासिक पार्क चित्रपट मालिकेद्वारे हॉलीवूडचा स्टार दर्जाही मिळवला आहे. हा लँड डायनासोर जितका भयानक आहे तितकाच, असा पशू जमीन आणि पाण्यामध्ये फिरू शकतो—कदाचित विशेष प्रकारचे “रिव्हर रेक्स” — तो आतापर्यंतचा सर्वात मोठा मांसाहारी बनू शकतो याची तुम्ही कल्पना करू शकता का? बरं, असं घडतं की शास्त्रज्ञांनी असा एक प्राणी शोधून काढला आहे. हा, तथापि, कुख्यात टायरानोसॉरस रेक्सपेक्षाही खूप भयंकर आणि मोठा आहे: स्पिनोसॉरसला भेटा, इतिहासातील सर्वात मोठा मांसाहारी डायनासोर.
स्पिनोसॉरस म्हणजे काय?
द स्पिनोसॉरस हा एक मोठा मांसाहारी डायनासोर आहे जो लेट क्रेटासियस कालखंडात पृथ्वीवर राहत होता, किमान 93.5-99 दशलक्ष वर्षांपूर्वी. त्याचे नाव, स्पिनोसॉरस, म्हणजे "मणक्याचा सरडा." हे वरच्या बाजूला असलेल्या मोठ्या, काटेरी, पंखासारख्या पालाचा संदर्भ देतेत्याच्या पाठीचा, किमान 6 फूट उंच. स्पिनोसॉरस हा आतापर्यंतचा सर्वात मोठा मांसाहारी प्राणी आहे ज्याची आपल्याला माहिती आहे. या विशाल डायनासोरची लांबी 50 फूट आहे आणि वजन 7 ½ टन आहे याचा अर्थ तो आकाराच्या सर्वात मोठ्या मांसाहारी डायनासोरलाही मागे टाकतो. हे गिगानोटोसॉरस आणि कुप्रसिद्ध टायरानोसॉरस रेक्सपेक्षा मोठे आहे! स्पिनोसॉरसची अरुंद कवटी 6 फूट लांब आहे, सरळ, शंकूच्या आकाराचे दात असलेल्या विशाल मगरीसारखा आकार आहे. हा डायनासोर केवळ विलक्षण प्रचंड होता असे नाही, तर हा पहिला "जमीन" डायनासोर आहे ज्याबद्दल आम्हाला माहित आहे की तो पाण्यात देखील राहत होता!
एक अनोखा शोध
पहिला स्पिनोसॉरस होता अर्न्स्ट फ्रेहेर स्ट्रोमर वॉन रेचेनबॅच यांनी आयोजित केलेल्या पश्चिम इजिप्तमधील 1910-1914 पॅलेओन्टोलॉजी खोदकामात सापडला. असा डायनासोर कोणीही पाहिला नव्हता. स्ट्रोमरने त्याच्या टीमने गोळा केलेल्या हाडांमधून स्पिनोसॉरसच्या सांगाड्याची पुनर्बांधणी करण्याचा प्रयत्न केला. जरी त्यांनी बरीच हाडे पुनर्प्राप्त केली असली तरी शरीर अपूर्ण होते, म्हणून स्ट्रोमर इतर थेरोपॉड डायनासोरकडून गोळा केलेल्या माहितीवर अवलंबून होते. त्याने तर्क केला की हा मोठा डायनासोर टायरानोसॉरस रेक्ससारखा त्याच्या मागच्या पायांवर उभा आहे, परंतु थोडा अधिक विचित्र आणि असमान आहे. स्ट्रोमरचे पुनर्रचित स्पिनोसॉरस वैज्ञानिक समुदायात लोकप्रिय ठरले आणि म्युनिकमधील पॅलेओन्टोलॉजिकल म्युझियममध्ये प्रदर्शित केले गेले.
दुर्दैवाने, दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान झालेल्या बॉम्बस्फोटामुळे संग्रहालय आणि संपूर्ण स्पिनोसॉरस नष्ट झालेसांगाडा युद्धानंतरच्या वर्षांमध्ये स्पिनोसॉरस डायनासोरचे काही जीवाश्म नातेवाईक सापडले होते, परंतु त्यापैकी एकही स्पिनोसॉरसचा नव्हता. आजवरचे सर्वात मोठे मांसाहारी प्राणी राहिले ते सर्व रेखाचित्रे आणि स्ट्रोमरचे प्रकाशित वर्णन होते.
एक नवीन—आणि सुधारित—स्पिनोसॉरस
नाझीर इब्राहिम, एक तुलनात्मक शरीरशास्त्रज्ञ आणि जीवाश्मशास्त्रज्ञ, यांना आकर्षित केले आहे स्पिनोसॉरस लहानपणापासून. 2008 मध्ये त्यांनी केम केम बेड्समधील जीवाश्मांच्या शोधात आग्नेय मोरोक्कोला प्रवास केला. प्रागैतिहासिक नदी प्रणाली एकेकाळी या भागात जलचर जीवनासह (गाड्यांसारख्या मोठ्या माशांसह!) भरभराटीला आली होती. या प्रदेशातील खाण कामगार येथे खणून जीवाश्म गोळा करतात आणि संग्राहकांना विकतात. इब्राहिमच्या लक्षात आले की हे खाण कामगार वर्षभर येथे काम करत असल्याने, त्यांना अनेक जीवाश्मशास्त्रज्ञांपेक्षा महत्त्वाचे शोध लावण्याची अधिक चांगली संधी आहे. इब्राहिम एका खाण कामगाराशी जोडला गेला ज्याने शक्यतो स्पिनोसॉरसचे जीवाश्म खोदले होते. हाडांच्या विश्लेषणाने पुष्टी केली की ते मिलान, इटलीमधील राष्ट्रीय इतिहास संग्रहालयातील स्पिनोसॉरसच्या अर्धवट सांगाड्याशी जुळले.
या नवीन शोधामुळे आनंदी, इब्राहिम 2013 मध्ये पॉल सेरेनो (शिकागो विद्यापीठाचे प्रमुख) यांच्यासोबत मोरोक्कोला परतले. जीवाश्म लॅब) आणि डेव्हिड मार्टिल (पोर्ट्समाउथ विद्यापीठातील जीवाश्मशास्त्रज्ञ). टीमला अधिक जीवाश्म हाडे सापडल्याने, इब्राहिमने त्यांना इतर अर्धवट शोधांसह एकत्र केले. संदर्भ देतस्ट्रोमरच्या 1934 च्या मूळ वर्णनांकडे परत, त्याने नवीन स्पिनोसॉरसची पुनर्रचना केली जी मूळपेक्षा खूपच पूर्ण होती.
हे देखील पहा: कोणत्या प्रकारचा कुत्रा मूर्ख आहे? जातीची माहिती, चित्रे आणि तथ्ये“नवीन” स्पिनोसॉरस कसा दिसतो?
इब्राहिमचे अलीकडील शोध आणि कंकाल पुनर्रचना दर्शविते की स्पिनोसॉरस हा सर्वात मोठा मांसाहारी डायनासोर आहे. तो टायरानोसॉरस रेक्सपेक्षा लांब आणि जड दोन्ही आहे! अद्ययावत सांगाडा स्पष्ट करतो की स्पिनोसॉरस उंच ऐवजी लांब होता, सडपातळ धड, लहान श्रोणि आणि लहान मागचे पाय. हाडे स्वतः कॉम्पॅक्ट आणि दाट आहेत. आज पृथ्वीवरील अनेक अर्धजलीय प्राण्यांची हाडे एकाच प्रकारची आहेत, जसे की मॅनेटी आणि पेंग्विन. ही हाडांची रचना त्यांना पाण्याखाली असताना त्यांची उलाढाल अधिक चांगल्या प्रकारे नियंत्रित करण्यास मदत करते. हे निष्कर्ष असे सूचित करतात की आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या मांसाहारी प्राण्यांनी पाण्याच्या स्त्रोतांजवळ जवळ शिकारच केली नाही, तर बहुधा त्याचे बरेचसे जीवन पाण्यात आणि त्याखाली घालवले आहे!
अ सेमिक्वाटिक स्पिनोसॉरस
पाण्यात राहणाऱ्या स्पिनोसॉरसचा हा नवीन शोध संपूर्ण वैज्ञानिक समुदायाने सहजासहजी स्वीकारला नाही. अधिक पुरावे शोधण्यासाठी इब्राहिमने मोरोक्कोला परत जाण्याचा निर्णय घेतला. 2018 मध्ये, त्याने आणि त्याच्या टीमने 115-डिग्री उष्णतेचा आणि कोरड्या वाळवंटातील वाऱ्यांचा सामना करून वाळूच्या खडकाच्या थर आणि थरांमधून खोदकाम सुरू ठेवले. शेवटी, संघाने पुच्छ (किंवा शेपूट) कशेरुका काढत सोन्याचा मारा केला. काही मिनिटांतच संघ अधिकाधिक शेपटीची हाडे बाहेर काढत होताखडक सरतेशेवटी, शेपटीच्या मणक्यांच्या 30 पेक्षा जास्त तुकड्या सापडल्या.
लवकरच 2019 मध्ये, इब्राहिम आणि त्याच्या टीमने स्पिनोसॉरसच्या पायाच्या अनेक हाडे, तसेच त्याच्या शेपटीच्या अगदी टोकापासून लहान कशेरुकाचा शोध लावला. त्यांना कधीही जुळणारे किंवा डुप्लिकेट तुकडे सापडले नाहीत, जे सूचित करतात की सर्व हाडे एकाच स्पिनोसॉरस डायनासोरची आहेत. परत प्रयोगशाळेत इब्राहिमने हाडांचे तुकडे केले. त्याच्या लक्षात आले की आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या मांसाहारी प्राण्यांची शेपूट मूळतः गृहीत धरल्यापेक्षा खूप मोठी आहे आणि त्याचा आकार आश्चर्यकारक आहे.
स्पिनोसॉरसचे जलीय रूपांतर
इब्राहिमने शोधून काढले की स्पिनोसॉरसच्या शेपटीची हाडे सहज, द्रव हालचाल प्रदान करून, एकमेकांशी सैलपणे जोडलेले आहे. हाडे देखील कशेरुकामधून विशाल पॅडलच्या आकारात बाहेर प्रक्षेपित झाली. डायनासोरला जमीन वर या पॅडल-आकाराच्या शेपटीची गरज का असेल? दुसरीकडे, एक मोठे, अंगभूत टेल पॅडल पाण्यात सहजतेने नेव्हिगेट करण्यासाठी योग्य आहे.
हे देखील पहा: जॉर्जियामध्ये 10 काळा साप
पायांची हाडे एकत्र करणे देखील खूप आकर्षक होते. याचा परिणाम म्हणजे सपाट पंजे असलेला लांब, मजबूत पाय, इतर मांसाहारी भूमी डायनासोरपेक्षा खूपच वेगळा. खरं तर, स्पिनोसॉरसच्या पायाची कंकाल शरीररचना किनार पक्ष्यांच्या पायाच्या संरचनेसारखी असते. यावरून असे सूचित होते की आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या मांसाहारी प्राण्यांचे पाय जाळे असलेले असू शकतात, ही जलचरांची शिकार करण्यासाठी अतिरिक्त संपत्ती आहे. हे देखील शक्य आहे की स्पिनोसॉरसच्या पाठीवर मोठ्या काटेरी हाडेपाल किंवा पृष्ठीय पंख म्हणून कार्य करते.
ज्युरासिक पार्क
टायरानोसॉरस रेक्स प्रमाणेच विलक्षण स्पिनोसॉरस देखील हॉलीवूडमध्ये पाऊल ठेवत हॉलीवूडचा देखावा बनवतो. 2001 च्या हॉलिवूड चित्रपटाचा विरोधी म्हणून, जुरासिक पार्क III. चित्रपटात चित्रित केलेला स्पिनोसॉरस, तथापि, इब्राहिमच्या महत्त्वपूर्ण शोधांच्या खूप आधी तयार झाला होता. त्यामुळे, जुरासिक पार्क चा स्पिनोसॉरस टायरानोसॉरस रेक्सच्या प्रकारासारखा दिसतो जो सर्वात मोठ्या मांसाहारी डायनासोरपेक्षा मोठा असल्याचे समोर आलेल्या प्राण्यापेक्षा लांब पाय असलेल्या जमिनीवर धावतो.
नंतरचे 2015 चा चित्रपट, ज्युरासिक वर्ल्ड, स्पिनोसॉरसच्या या मूळ चुकीच्या चित्रणावर एक उपरोधिक ट्विस्ट जोडतो. चित्रपटाच्या शेवटी, अनुवांशिकदृष्ट्या अभियंता इंडोमिनस रेक्स डायनासोर थीम पार्कद्वारे ओवेन ग्रेडी, क्लेअर डिअरिंग आणि क्लेअरच्या दोन पुतण्यांचा पाठलाग करतो. मुलगे भेटवस्तूंच्या दुकानात लपून बसले असताना कॅमेरा ओवेनला शांत राहण्याचा इशारा देतो. ओवेनच्या मागे प्लाझामध्ये प्रदर्शित केलेला एक मोठा स्पिनोसॉरस सांगाडा उभा आहे. क्लेअरने सर्वांना वाचवण्याचा शेवटचा प्रयत्न म्हणून टायरानोसॉरस रेक्स सोडले. इब्राहिमच्या नवीन शोधाचा हुशार संदर्भ म्हणून, टायरानोसॉरस रेक्स नंतर इंडोमिनस रेक्सवर हल्ला करण्याच्या मार्गावर कालबाह्य झालेल्या स्पिनोसॉरसच्या सांगाड्याला हिंसकपणे तोडतो.
